M uham ed Hadžijamaković
M E D Ž M U 'A S A L IH A E M I N A
O v a M e d ž m u a n alaz i se u fo n d u G azi H u sre v -b e g o v e b ib lio te k e . P rv o b itn o j e b ila e v id e n tira n a p o d p riv re m e n im b ro jem 5 1 , a s a d a se v o d i p o d b ro je m : 6 8 2 5 . P ro n a đ e n a j e u p o ro d ič n o j b ib lio te c i H a d ž ia h m e to v ić a A b d u lk ad ira u V iso k o m , k o ji j e p o m uškoj lozi p o to m a k č u v e n o g p je sn ik a A b d u lv e h h a b a Ilh a m ije -Ž e p č a k a . F o to k o p ija ov e M e d ž m u ‘e nalazi se k o d p o m e n u to g A b d u lk a d ira , k o ja n a m j e p rv o b itn o p o s lu ž ila z a o b ra d u o v o g p rikaza. K o ristim o o v u p rilik u , d a se n ajto p lije z a h v a lim o A b d u lk a d iru n a n jegovoj su sretljiv o sti.
A u to r o v o g k o d e k sa j e n ek i S alih E m in , o k o m e n e m a n ik a k v ih p o d a ta ka. K o d e k s j e n a p is a n 1 2 5 6 /1 8 4 0 g o d in e. S udeći p o im e n u a u to ra , g o d in i p isanja, i p o to m , što j e p ro n a đ e n kod Ilh am ijin ih p o to m a k a , n a v o d i n as n a p o m is a o , d a bi m o g a o b iti Ilh a m ijin sin. Ilh a m ija n a k ra ju s v o g d je la :
,,T u h fetu -l-m u sallin v e z u b d e tu -l-h a ši‘in“ n avodi im e n a sv o jih sin o v a: M u
h am ed , E m in i H alil. K a k o j e ta d a b io o b ičaj d a se u z ro đ e n o im e d o d a je jo š je d n o im e, m o g lo bi b iti d a j e E m in d o b io jo š i im e S alih . Ilh a m ija je p o g u b lje n 1821. g o d in e, a k o d ek s j e p isa n 1840 god. te o v i p o d a c i a lu d ira ju n a to, d a bi a u to r k o d e k sa m o g ao biti n jegov sin.
K o d e k s im a 81 list, v e lič in e 2 9 x 18 cm . P o v e z j e k o ž n i sa k a p k o m . D o s ta j e o šteće n , n aro čito n a ru bovim a. H rb a t k o ric a n a k n a d n o je p o lije p l je n p latn o m . P ism o je razn o v rsn o , im a rik'e, sulusa i ta'lika. P isa n o j e crnim i crv en im m a stilo m . C rv en o m a stilo u p o treb ljav a n o j e u n ek im n aslo v im a, p o jed in im riječ im a, p o lu stih o v im a. N ek ad a j e prvi p o lu stih , a n e k a d a drugi p isa n crv en im m a stilo m , rjeđ e cijeli stih. P o n ek ad j e p o la p o lu s tih a p isan o crv en im , a p o la crn im . N a p o je d in im m jestim a n a ila z im o n a isp isan i ru k o pis, dok n a d ru g im m jestim a nailazim o n a osrednji, p a i lo šiji. Iz o v o g a m o glo bi se z a k lju č iti d a n ije je d n a ru k a p isala. S d ru g e stra n e , g le d a ju ć i n a p o p u n je n o s t lis to v a , č in i se d a n ije b ilo n a k n a d n o g u p is iv a n ja , o sim n a n ek o lik o m je sta . Svi su listo v i p o p u n jen i, sam o tri stra n ic e su p ra z n e , i na n ek o lik o stran ica o stalo j e m alo p ro sto ra p razn o , P a p ir j e ž u ć k aste b o je, do p o la k o d ek sa tan ji, a od p o la d eblji.
K o d e k s je , k o lik o se do s a d a zn a, u n ik at. O sim to g a, u n je m u je , p o re d o stalo g u p isa n p rim je ra k Ilh a m ijin a d iv a n a 1 (ovo je drugi p rim je ra k koji je do sada p ro n a đ en ), p a m u i to u v e ć a v a vrijednost.
U k o d ek su se n alaz e p jesm e če trd eset i četiri p jesn ik a i to:
- Š ejh -S iri (1 7 7 5 -1 8 4 7 ) - 11 p jesam a;
- S u ru ri (um . 1814) - je d n a p jesm a; - Ibrahi H akki (um . 1772 ili 1781) - pet pjesam a;
- Ism a il H a k k i - o sam p je sa m a , P o d p seu d o n im o m ,,H a k k i“ d v a d e s e t i d v ije p jesm e. K o jem od n a v e d e n e tro jice H ak k ija p rip a d a ovaj p se u d o n im , od n o sn o k o ja p jesm a, n ism o m o g li o dgonetnuti;
- E š re f O g lu (um . 1469) - šest pjesam a;
- A šik O m e r (1 6 3 0 - 1707) - d e v e t p jesam a;
- S em ai R a m iz -p a ša (X II st.) - p e t pjesam a:
- A šik Ju n u s (1 2 5 0 - 1320) - 11 pjesam a;
- N e su h i (X V I st.) - j e d n a p jesm a;
- H udaji (15 4 3 - 1628) - je d n a pjesm a;
- R u ž d i-p a ša (1 6 9 9 - 1700) - p e t pjesam a;
- S in an -efen d i (X II st.) - je d n a pjesm a;
- Sejri - sedam pjesam a;
- Jetim i iz M o sta ra (X V II st.) - d v ije pjesm e;
- N ijazi (1618 - 1694) - p e t pjesam a;
- Š ejh A h m ed Š e rif - je d n a p jesm a;
- N ab i (16 4 2 - 1712) - je d n a pjesm a;
- Š ejh E k b e r - M u h ju d d in A reb i (um . 1240/41) - d v ije p jesm e
- H u rem i M u sta fa iz M o sta ra (X V III st.) - je d n a p jesm a);
- K aim i (um . 1691) - d ese t pjesam a;
- Izzet S k e n d e r - p etn ae st pjesam a;
- Sinani - je d n a pjesm a;
- D žem ali (X V III st.) - je d n a pjesm a;
- M ejli (U m . 1781) - je d n a pjesm a;
- L utfi - šest pjesam a;
- H aram i - je d n a pjesm a;
- N ak ši A k k e rm an i (um . 1651) - p et p jesam a;
- Sezai (um . 1738/39) - tri pjesm e;
1) - Jedan primjerak Ilhamijina divana, u zasebnoj knjizi, nalazi se u Gazi Husrev- begovoj biblioteci, evidentiran pod brojem: 3056, pronađen u ličnoj biblioteci Handžića
h. Mehmed ef.
-F irdevsi - d v ije pjesm e;
- Š e rif Ju n u s - je d n a pjesm a;
- U v e js (1 5 6 1 -1 6 2 8 ) - d v ije pjesm e;
- M u h am m ed -e fen d i H ilm i - je d n a pjesm a;
- N e sim i (um . 1410) - d v ije pjesm e;
- Ilh am in d iv a n (1 7 7 3 -1 8 2 1 ) četiri p jesm e n a arap sk o m je z ik u , če trd e se td e v e t n a tu rsk o m i trin ae st n a našem je z ik u ;
- S abit U ž ič a n in - je d n a pjesm a;
- H u ršid -p a ša - je d n a pjesm a;
- S ejz -b a b a - je d n a pjesm a;
- G a ib i (X V III st.) - je d n a pjesm a;
- N e k o lik o stih o v a od su ltan a A h m ed a i M ev lan a ta (um . 1273) S ad a ć e m o u v ršten e tekstove p rikazati u vidu regesta:
L - n ep a g in iran o - B ilješk a n a turskom jezik u ;
- S pjev o d 5 stih o v a n a tu rsk o m jezik u ;
- D v a sp jev a p o osam stih o v a n a tu rsk o m je z ik u , s v a tri sp jev a od ne p o z n a tih p jesn ik a;
L - 1a - D v ije b ilješke n a turskom jezik u ;
- S p jev n a tu rsk o m je z ik u od d ese t stihova;
- S p je v n a tu rsk o m je z ik u od p etn ae st stihova, o b a od n e p o z n a tih pjes nika;
L - l b - B ilješk a o Š ejh -S irrin o j pjesm i „A h d e rv išu " n a tu rsk o m ;
- Š ejh -S irrin a p je sm a „A h dervišu";
- B ilješk a n a arap sk o m jez ik u o bacanju fala;
- A jeti k erim a: ,,V e 'indehu m efatih u -l-g ajb i“ u p isa n a o d n ek o g drugog; L - 2a - Š ejh -S irrin a pjesm a: A k o hoćeš derviš biti;
- D v a štam bilja;
- G azel Sururije;
- Jed a n stih n a tu rsk o m jezik u ;
- Š ejh -S irrin a pjesm a: U p am et se ti obuj;
- P je sm a n a tu rsk o m je z ik u o d Ib rah im a H akije;
- T ri p je sm e n a tu rsk o m je z ik u od Šejh-S irrije;
- Spjev od n e p o z n ato g p jesn ik a n a arapskom jezik u ; L - 3b - D v a sp jev a šejh -S irrije n a turskom je z ik u
- A sm eini stihovi o zaljubljenom m ladiću n a arap sk o m jez ik u ;
L - 4 a - D v ije p je sm e šejh -S irrije n a tu rsk o m je z ik u ;
- Izvod iz F u tu h ati K e b ira šejh -E k b e ra ibni A reb ije n a arap sk o m jezik u ;
- B ilješk a n a arap sk o m je z ik u iz k o m en tara h azreti A lijin o g D ivana;
- K ratk a b ilje šk a n a arapskom jezik u ;
- Spjev šejh -S irrije n a tu rsk o m jezik u ;
- S pjev E šre fa O g lu a n a tu rsk o m jezik u ;
- Spjev Ib ra h im a H ak k ije n a turskom jezik u ;
- Jed a n stih h azreti M ev lan in ;
L - 5 a - D v a sp jev a M u h ib b ija n a tu rsk o m jezik u ;
- D v a sp jev a o d n ep o z n atih pjesnika;
- Jed a n stih n a n ašem je z ik u : Š ta će p ad išah , šta li v ezir, K ad k o g a A llah učini rezil;
L - 5 b - S p je v A šik a O m e ra n a tu rsk o m jezik u ;
- Spjev Izzeta n a tu rsk o m jezik u ;
- S pjev S em aije n a tu rsk o m jezik u ;
L - 6 a - S p jev S em aije n a tu rsk o m jezik u ;
- Spjev A šik a O m era n a tu rsk o m jezik u ;
- Il a h i j a d erv iša Ju n u sa n a tu rsk o m jezik u ;
L - 6 b - Spjev n e p o z n a to g p jesn ik a n a turskom jezik u ;
- Spjev N e su h ija n a tu rsk o m je z ik u ;
- Spjev H u d aija n a tu rsk o m jezik u ;
- K ratk a b ilje šk a iz k o m en tara M esnevije; L - 7 a - D v ije ilahije n a turskom jezik u ;
- D v a stih a n a tu rsk o m , i tri n a arapskom ;
L - 7 b - D v a sp jev a o d R u šd ije n a tu rsk o m jezik u ;
- Spjev N ijazije n a tu rsk o m jezik u ;
L - 8 a - S p jev Ju su fa H a k k ije n a tu rsk o m jezik u ;
- Spjev L u tfija n a tu rsk o m jezik u ;
- Jed an stih n a tu rsk o m jezik u ;
- Spjev Ib ra h im a H ak k ije n a turskom jezik u ;
L - 8 b - A h v ali d erv iša n - spjev n ep o z n ato g pjesnika;
- N e k o lik o stih o v a n a tu rsk o m o d n e k o g K am ila;
- Spjev S in a n -efen d ije n a tu rsk o m jezik u ; L - 9 a - tri sp jev a od n ep o z n atih pjesnika; L - 9 b - S p jev n e p o z n a to g pjesnika;
- Spjev A šik a O m era n a tu rsk o m jezik u ;
- 1 x 4 i 3 x 3 stih a o d n e p o z n ato g pjesnika;
- 2 stih a o d s u ltan-A hm eda;
L - 1 0 a - 2 sp jev a od S ejrije n a turskom jezik u ;
- 1 g azel o d Sejrije;
- Ilah ija o d Jetim ije;
L - 1 0 b - G a zel Sejrije n a turskom jeziku;
- 2 sp je v a p jesn ik a O m era n a tu rsk o m jezik u ;
- 2 stih a n ep o z n ato g pjesnika;
- Je d n a k ra ć a b ilje šk a n a turskom jezik u , L - 1 1 a - G a z e l pjesn ik a Sejrije;
- S p jev A šik a O m era;
- Ilah ija E š re f a O glua;
L - 1 1 b - S p jev S ejrije n a turskom jezik u ;
- 2 sp je v a A šik a O m era n a tu rsk o m jezik u ;
L - 1 2 a - S pjev šejh -K eb ira n a turskom jezik u ;
- S pjev N ijazije n a turskom jezik u ;
- S p jev k a d e rijsk o g šejh a A h m ed a Š erifa n a tu rsk o m je z ik u ; L - 1 2 b - Je d a n arzuhal F adil-paši;
- K ratk a b ilje šk a n a turskom jezik u ;
- Ilah ija n a tu rsk o m je z ik u od n ep o zn ato g pjesnika; L - 1 3 a - S p je v H u rem i M u stafe (iz M o stara);
L - 1 3 b - S p jev R u šd i-p aše n a turskom jezik u ;
L - 1 4 a - S p jev N ab ije n a tu rsk o m jezik u ;
- Ilah ija K aim ije n a turskom jezik u ;
- S pjev Ism a ila H akkije n a tu rsk o m jezik u ; L - 1 4 b - S p jev šejh -A h m e d a V ehbije;
- D v ije ilah ije Š ejhu A bdulkadiru;
- K ratk a b ilješk a n a tu rsk o m jezik u ;
L - 15 a - S pjev Izzeta S k en d era n a turskom jezik u ;
- Ilahija N ijazije;
- Ilah ija F irdevsije;
- D v a stih a hazreti M evlanata;
L - 1 5 b - P e t stih o v a Izzeta n a turskom jezik u ;
- Jed a n stih A b d u lk ad ira G ejlanije;
- T ri stih a A bdulm urada;
- Spjev Izzeta;
L - 1 6 a - D v a sp jev a Izzeta;
- D va p u ta p o d v a stih a od n ep o z n ato g p jesn ik a;
- Č etiri p u ta p o četiri stih a iz g o v o ra h azreti A lijina;
- D v a stih a n ep o z n a to g pjesnika;
- Jed an stih n a tu rsk o m je z ik u n ep o zn ato g pjesn ik a; L - 16b - S pjev Izzeta;
- G azel Izzeta;
- D va p u ta p o d v a i je d a n p u t četiri stiha Izzeta; L - 17 a - Č etiri sp jev a p jesn ik a Izzeta;
L - 1 7 b - S pjev h azreti M ev lan atu od Izzeta;
L - 18a - S p je v o Ju su fu i Z ulejni
- Spjev Sinanija;
L - 1 8 b - S a k in a m a Izzeta n a turskom jezik u ; L - 1 9 a - S pjev D žem alije n a turskom jezik u ;
- Spjev M ejlija n a turskom jezik u ;
- A šik -Ju n u so v a ilahija;
L - 19b - S p jev L u tfija n a tu rsk o m jezik u ;
- M u h a m m e d ije k u d d ise sirruhu;
L - 2 0 a - D v a sp jev a L u tfija na turskom jezik u ;
L - 2 0 b - S pjev S e m a i R am iz-p aše n a turskom jez ik u ;
- Ilahi nakši;
- Ilahija L utfije;
- Ilahija A šik a Ju n u sa;
L - 2 1 a - d v ije ilah ije A šik a Junusa;
- Ilahija n e p o z n ato g pjesnika;
- Spjev H a ram ije n a tu rsk o m jezik u ;
L - 2 1 b - T ri sp jev a N ak šije n a tu rsk o m jezik u ; L - 2 2 a - D v a sp jev a N akšije;
L - 2 2 b - Ilah ija Š erifa Junusa; L - 2 3 a - Ilah ija Ju n u so v a;
- Ilahija m ek am i sabah; L - 2 3 b - Ilah ija Sezaje;
- Ilahija E šre fa O glua;
- D v a stih a n ep o z n a to g pjesnika;
L - 24a - Ilah ija n e p o z n ato g pjesnika;
- Ilahija p jesn ik a N urije;
- Spjev Hakkije;
L - 24b - Spjev Sezaije na turskom jeziku;
- Spjev Nijazije na turskom jeziku;
- Ilahija Ešrefa Oglua;
- Spjev Sezaije;
L - 25a - Spjev Nijazije;
- Ilahija nepoznatog pjesnika;
L - 25b - Spjev Ibrahima Hakkije;
- Dva stiha na arapskom jeziku i dva puta po dva na turskom jeziku od nepoznatih pjesnika;
- Spjev od Ismaila Hakkije na turskom jeziku;
L - 26a - Dva spjeva od Ismaila Hakkije na turskom jeziku; L - 26b - Tri spjeva Hakije na turskom jeziku;
L - 27a - Tri spjeva Hakkije na turskom jeziku; L - 27b - Dva spjeva Hakkije na turskom jeziku;
L - 28a - Spjev Ismaila Hakkije na turskom jeziku;
- Spjev Hakkije na turskom jeziku; L - 28b - Spjev Hakkije
- Dvije ilahije Hakkije;
- Jedan stih na turskom jeziku od nepoznatog pjesnika;
- Jedan stih Hazreti Mevlanata; L - 29a - Ilahija Hakkije;
- Ilahija;
- dva spjeva Hakkije;
L - 29b - Dva spjeva Hakkije;
- Jedan stih nepoznatog pjesnika;
L - 30a - Dva stiha nepoznatog pjesnika;
- Dva spjeva Hakkije;
- Spjev Ismaila Hakkije;
L - 30b - Spjev Semaije na turskom jeziku;
- Spjev Ibrahima Hakkije;
L - 31a - 32a - Spjev Uvesa na mrskom jeziku;.
- Spjev Nijazije na mrskom jeziku; L - 32b - Spjev Hakkije (Bosnevi);
- Kasidei-Ahmedijje;
L - 33a - 36b - Više Kaimijinih kasida na turskom jeziku;
L - nepaginiran - Dvije ilahije Ašika Jaunusa;
L - nepaginiran - Prozni tekst na turskom jeziku;
L - 37a - Kasida Abdullah-ef. komentatora Mesnevije na turskom jezi ku;
L - 37b - 38a - Prozni tekst o ljubavi na arapskom jeziku; L - 38b - Prozni tekst;
L - 39a - Spjev Sejzi-babe na turskom jeziku;
- Prozni tekst od Gaibije;
L - 39b - Hutba na arapskom jeziku:
- Jedan hadis;
- Ebdžed hesab;
- pet stihova na arapskom jeziku;
L - 40a - hutba na arapskom jeziku;
L - 40b - Četiri stiha na arapskom jeziku o Jusufu i Zulejhi
- Prozni tekst na našem jeziku;
L - 41a - Prozni tekst o vrlinama imami Azzama na arapskom jeziku L - 41b - Prozni tekst na arapskom jeziku - h. Aiša, r.a. pita Muhame da, a.s. koje je stanje najteže kod onog koji umire;
L - Četiri stiha na mrskom jeziku od nepoznatog pjesnika; L - 42a - Prazno
L - 42b - Munadžat na arapskom jeziku;
- Jedan hadisi-kudsi od Ebu Hurejre, r.a.;
Kratka bilješka na arapskom jeziku: „Čitao sam Tevrat,
- Zebur, Indžil, i Kur'an i odabrao iz svakog po nešto. Tako iz Tevrata: Tko posti, spašen je. Iz Zebura: Tko napusti strasti, spašen je. Iz Indžila: Tko je zadovoljan s malim sit je. Iz Kur'ana: Tko se oslanja na Allaha, dž.š. On mu je dosta.
- Nekoliko stihova na arapskom jeziku od nekog Kamila
- Jedan bejt na mrskom jeziku i jedan na arapskom;
- Nekoliko stihova od šejh-Sirrije na turskom jeziku;
L - 43a - 47a - Izvod iz Taberina Telamiza o kaderijskom tarikatu; L47a - 60a - Prozni tekstovi iz tesavvufa;
L - 60b - Dva stiha na mrskom jeziku:
L - 61a - Spjev nepoznatog pjesnika na turskom jeziku;
- Spjev Muhameda Hilmi-ef.; L - 61b - Spjev Nesimija;
- Spjev Ismaila Hakkije na turskom jeziku;
- Spjev Nesimije;
- Spjev Ruždi-paša;
SUMMARY SALIH AMIN'S MEJMUA
Salih Amin's Mejmua, from the Ghazi Husref-Bey Library in Sarajevo, takes its origin from the Hadžiahmetović family of Žepče, who are descen- dants of the poet and muderis Abdul Wahab Ilhamiya. The Mejmua was written in 1840. Ilhamiya had sons Muhamed, Emin and Halil. It is sup- posed that Salih Amin was Ilhamiya's son.
The Mejmua (Codex) has 81 page and contains poems or parts of poems by forty-four poets. Among these eleven are by Abdurahman Sirri, while those of Ilhamiya number four in Arabic, forty-nine in Turkish, and thirteen in Serbo-Croatian.
